Pekinška opera

Autor: Snežana Maksimović

Kineska opera vazi za jednu od najznačajnijih dramskih formi antičkog sveta. To je tradicionalna scenska forma koja objedinjuje nekoliko različitih elemenata: igru, ples, dijalog, borbu mačevima i  akrobacije. Specifična gestikulacija, pokreti i izrazi lica objedinjeni stvaraju impresivnu izvedbu.

 Najranija verzija kineske opere pojavila se tokom dinastije Sung (960-1279). Glumci koji izvode pekinšku operu su vrhunske atlete i moraju biti u savršenoj fizičkoj formi za ovakvu vrstu nastupa. Najveći broj njih obuku počinje u veoma ranoj dobi. U najranijem periodu, talentovani učenici su pojedinačno selektovani kako bi izučavali operu i uvežbavali njeno izvođenje.                   Sa početkom od 1911. godine otvaraju se i specijalne škole sa tom namenom.

 Kineska opera broji preko 300 različitih formi, koje naziv nose po regiji u kojoj su nastale, i relativno ih je lako razlikovati po lokalnom dijalektu i melodijama. Pekinška opera se smatra najprefinjenijom operskom formom u Kini.

Pekinška opera je najuticajnija i najreprezentativnija od svih kineskih opera sa istorijom od preko 200 godina, sa četiri sistematizovane kategorije a to su pevanje, recitivanje, gluma i akrobatske borbe. 

     

      Neke od poznatijih pekinških opera su:  
       Zbogom moja konkubino 

    《 霸王别姬》
  Opijena lepota《贵妃醉酒》
  Skup heroja《群英会》 

       Prazan grad  《空城计》

       Siroče Džao《赵氏孤儿》

       Crveni fenjer《红灯记》

Pekinška opera je nastala kada su četiri umetničke trupe iz Anhui provincije došle u Peking 1790. godine povodom rođendana cara Ćien long-a (乾隆帝), za koga su na carskom dvoru izvodili operu. Anhui trupama se 1828. godine pridružila poznata trupa iz Hubei provincije, sa kojom zajedno počinju da nastupaju. Kombinacija ova dva stila opere postepeno je formirala jedinstvenu formu u vidu pekinške opere. Smatra se da je ona u potpunosti uobličena do 1845. godine. Iako nosi naziv pekinška opera, njeni koreni potiču sa juga Anhui i istoka Hubei provincije. Pekinška opera stoga nije monolitna forma već pre kombinaija brojnih starijih formi i stilova.  

Izvođači pekinške opere koriste elemente govora, pesme, igre i borbe koji su više simbolični i sugestivni, pre nego realistični.  Virtuoznost izvođača se ocenjuje na osnovu lepote i prefinjenosti njihovih pokreta. Slojevi značenja svakog pokreta moraju biti u skladu sa muzikom. Pekinška opera se tematski bazira na kineskoj istoriji i folkloru.

Prvobitno su je izvodili isključivo muškarci, koji su igrali i ženske uloge. Pojava prvih žena glumica na sceni zvanično je počela 1870. Prve komercijalne ženske trupe igrale su se u Šangaju. Pozorišna umetnica Yu Zhenting 俞振庭  pokrenula je peticiju za uklanjanje zabrane, koje je zvanično usledilo nakon osnivanja Republike Kine 1911. 

Uloge u pekinškoj operi dele se u četiri kategorije: Šeng (muška uloga), Dan (ženska uloga), Đing (muška uloga obojenog lica) i Čou (komedijaš). Ove uloge imaju karakteristike određene starosne dobi, pola, socijalnog statusa i ističu se naglašenom sminkom, kostimima i gestikulacijom. Raznovrsne maske inspirisane su drevnim ceremonijama i verskim simbolima. One su jasno definisane prema ulozi i dominantna boja maske je vrlo značajna jer predstavlja karakter i sudbinu lika koji je nosi.

                     

Mei Langfang  梅兰芳

Mei Langfang je jedna od najvećih legendi kineske opere. Slavu je stekao tumačeći ženske uloge pre nego što je zabrana ukinuta. Tokom svoje karijere Mei Lang je u tradicionalnu formu ubacivao elementne svog jedinstvenog stila što je dovelo do nastanka tzv. Mei Lanfang škole opere. On je postao prvi umetnik koji je pekinšku operu predstavio stranoj publici i zadobio međunarodno priznanje.